“I’m churnin’ out novels like Beat poetry on Amphetamines” τραγουδάει νωχελικά κι ανέμελα στο Brooklyn Baby η Lana Del Rey και κανείς δε μπορεί παρά να νιώσει τον στίχο, να θέλει να τον απορροφήσει και, συνάμα, να τον ξεψαχνίσει. Γιατί μέσα του κρύβεται ποίηση, ποίηση τόσο αληθινή που ρέει θαρρείς στις φλέβες και πλανάται σε κάθε ανάσα, σε κάθε αναστεναγμό.
Το λεγόμενο Beat Generation είναι λογοτεχνική υποκουλτούρα που άνθισε κυρίως στη μεταπολεμική εποχή των δεκαετιών του ’40 και του ’50. Αν και ο Jack Kerouac, ένας από τους πιο σπουδαίους και αναγνωρισμένους του Beat Generation, εισήγαγε και καθιέρωσε τον συγκεκριμένο όρο γύρω στο 1948 προκειμένου να χαρακτηρίσει το υπόγειο και αντικομφορμιστικό κίνημα της Νέας Υόρκης, ήταν ο ποιητής Herbert Huncke που εμπνεύστηκε και χρησιμοποίησε τη λέξη “beat”, ώστε να περιγράψει αυτό το αναδυόμενο είδος ποίησης.
Το επίθετο “beat”, λοιπόν, ως όρος αργκό της Αφροαμερικανικής κοινότητας, γνώρισε αιχμή στη χρήση του μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τους μουσικούς της Jazz, ειδικά, να την χρησιμοποιούν, συχνά σε συνδυασμό με άλλες λέξεις, με την έννοια του «εξαντλημένος» (dead beat), «φτωχός» (beat to his socks), «χτυπημένος» (beat down). Ο Kerouac, όμως, οικειοποιούμενος την έννοια, της έδωσε μια νέα πνοή, ντύνοντάς την με το νόημα της αισιοδοξίας, της έκστασης και χαρίζοντάς της μουσικό συνειρμό, την ιδέα δηλαδή του να βρίσκεσαι στο ρυθμό.
Η απαρχή του Beat generation, εντοπίζεται το 1944 στο Columbia University, στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α. Εκεί συναντήθηκαν οι Herbert Huncke, Allen Ginsberg, William S. Burroughs, Jack Kerouac, Hal Chase, κ.α., μερικοί από τους γνωστότερους Beat Poets, και ο μετέπειτα δημοσιογράφος και συντάκτης Lucien Carr. Η ιδέα και ανάγκη τους για ένα «Νέο Όραμα» (“New Vision”) -όρος δανεισμένος από τον Ιρλανδό ποιητή και συγγραφέα W. B. Yeats- προήλθε ως αντίδραση στα ιδανικά των καθηγητών τους, τα οποία οι Beat Poets θεωρούσαν συντηρητικά και ανυπόφορα φορμαλιστικά.
Τα διάφορα γεγονότα και η πορεία όσων οδήγησαν στη γέννηση και ανθοφορία του Beat Poetry είναι αναρίθμητα. Κάποια καθημερινά, άλλα εξωφρενικά, όλα τόσο απρόβλεπτα, όσο οι ίδιοι οι Beat Poets, κάθε ένα συμβάν, κάθε συνάντηση ή εκδήλωση ένα λιθαράκι στον δρόμο αυτής της αναγέννησης. Μια καίρια ημερομηνία αποδείχθηκε η συνάθροιση στο San Francisco, στις 7 Οκτωβρίου του 1955, που αποτέλεσε την πρώτη δημόσια ανάγνωση ποίησης των Beat Poets. Την ημέρα αυτή σηματοδοτήθηκε μια αναγέννηση και συνάμα επανάσταση της ποίησης, κάτω από τη επιρροή της Jazz μουσικής, της φιλοσοφίας της ποίησης Zen και της τρίστιχης Ιαπωνικής ποίησης haiku, των σουρεαλιστών καλλιτεχνών και των οραματιστών ποιητών, όπως ο William Blake.
Άλλωστε, το Beat Poetry ήταν το ίδιο ο παλμός της ακμάζουσας Αμερικανικής κουλτούρας της δεκαετίας του ’40 και του ΄50. Το Beat Poetry ήταν μια επανάσταση -το σπάσιμο ασφυκτικών λογοτεχνικών δεσμών στη ποίηση. Για αυτό κιόλας κατάφερε να «κατέβει» ένα σκαλί και να μαγνητίσει τη ψυχή του αναγνώστη με ένα τρόπο φρέσκο, αλλά γνώριμο για τη ψυχή.
Στο πλαίσιο της αντί-συμβατικότητας, του αυθορμητισμού και της κατάλυσης κλασσικών τρόπων αφηγήματος δημιουργήθηκαν ποιήματα που όμοιά τους δεν υπήρξαν. Βασικά χαρακτηριστικά του Beat Generation, που αποτυπώθηκαν στη θεματολογία των ποιημάτων και γραπτών ήταν η σεξουαλική απελευθέρωση και πειραματισμός, η εξερεύνηση της θρησκείας και πνευματικότητας και ταυτόχρονα η απάρνηση του υλισμού. Παράλληλα, βασικός πυλώνας της καλλιτεχνικής δημιουργίας στο Beat Generation αποτέλεσε η ξεκάθαρη και ωμή απεικόνιση της ανθρώπινης ύπαρξης καθώς και ο πειραματισμός με ψυχεδελικά ναρκωτικά.
Ζωές, ποιήματα, γραπτά και απομνημονεύματα των ποιητών του Beat Generation έγιναν βιβλία των οποίων οι σελίδες τυλίγουν την καρδιά του αναγνώστη, ποτίζοντάς με το αίμα τους, αλλά φυλάσσοντάς την αδιάκοπα μέσα στις λέξεις τους. Ζωές και ποιήματα που εμπνέουν έως και σήμερα ταινίες και άρθρα σαν και αυτό και δημιουργία τέχνης. Ποιήματα που αγγίζουν ζωές και τις χρωματίζουν με νόημα.
Ή αλλιώς:
The only people for me are the mad ones, the ones who are mad to live, mad to talk, mad to be saved, desirous of everything at the same time, the ones who never yawn or say a commonplace thing but burn, burn, burn like fabulous yellow Roman candles exploding like spiders across the stars […]
Jack Kerouac
On The Road
Βιβλιογραφία:
Poetry Foundation. (n.d.). The Beat Poets: An introduction to the midcentury countercultural poets who helped define a generation. Retrieved February 16, 2023, from https://www.poetryfoundation.org/collections/147552/an-introduction-to-the-beat-poets
Kerouac, J. (1957). On The Road. Viking Press.
