Η σύγχρονη εποχή της αβεβαιότητας,της ταχύτητας και των ατερμόνων και απύθμενων αλλαγών συχνά δημιουργεί μια αίσθηση ανασφάλειας. Η τεχνολογική πολυπλοκότητα, τα υφιστάμενα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα στη σημερινή κοινωνία και τα απροσδόκητα γεγονότα που προκύπτουν, προκαλούν αναταραχές και δυσχεραίνουν τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων. Η γενικευμένη κατάσταση της κοινωνικής αποστασιοποίησης, της απομόνωσης και του έντονου περιορισμού που βιώνουμε ειδικά αυτή την περίοδο, μεταβάλλει διαρρήδην τα δεδομένα και κλυδωνίζει την ισορροπία μας. Αποτελεί άλλωστε κοινή παραδοχή ότι στην ζωή μας θα συναντήσουμε πολλά εμπόδια, δυσκολίες και αλλαγές. Η δυνατότητά μας να ανταπεξέλθουμε σε αυτά, να κατορθώσουμε να παρακάμψουμε όλα τα εμπόδια και να αναδυθούμε δυνατότεροι συνοψίζονται στην μαγική έννοια της ψυχικής ανθεκτικότητας.
Η ψυχική ανθεκτικότητα προερχόμενη από τον λατινικό όρο resilire (=ικανότητα για ανάκαμψη, ανάκρουση), ορίζεται ως η ιδιότητα του να προσαρμόζεται κανείς θετικά σε αντίξοες συνθήκες και να ανακάμπτει από αυτές. Οι άνθρωποι που καλλιεργούν αυτή την δεξιότητα κατορθώνουν να διατηρούν την σωματική και ψυχική τους υγεία, να προσαρμόζονται εύκολα σε νέες συνθήκες, να είναι ευέλικτοι και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα τρέχοντα προβλήματα. Πώς όμως μπορεί κανείς να καταφέρει να προσαρμόζεται θετικά και να αντιστέκεται στις δυσχερείς συγκυρίες; Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση κρύβεται στην ύπαρξη παραγόντων στη ζωή του ατόμου που λειτουργούν προστατευτικά και μπορούν να επιδράσουν καταλυτικά στην ανθεκτικότητα του. Πιο συγκεκριμένα, η ανθεκτική νοοτροπία αποτελεί μια δυναμική διαδικασία, ένα επίκτητο χαρακτηριστικό που καλλιεργείται. Η δημιουργία ενός σταθερού και υγιούς υποστηρικτικού πλαισίου, η προσφορά στην κοινότητα και ο εθελοντισμός μπορούν να συντελέσουν στην δημιουργία μιας θετικής στάσης και αντιμετώπισης των εμποδίων.
Ωστόσο, ο ακρογωνιαίος λίθος για να οχυρώσουμε τον εαυτό μας απέναντι στις αντιξοότητες είναι να νοηματοδοτούμε κάθε ημέρα και στιγμή της ζωής μας και να της δίνουμε ένα θετικό πρόσημο. Να στρέφουμε την προσοχή μας στους στόχους μας, να ατενίζουμε το μέλλον με ελπίδα και να αδημονούμε για τις δυνατότητες, που πρόκειται να αναδυθούν μπροστά μας. Η δημιουργία μιας θετικής αυτοεικόνας και η ύπαρξη ενός εσωτερικού κέντρου ελέγχου μπορεί να αποβεί καίρια για να οικοδομήσουμε μια δυνατή ανθεκτική προσωπικότητα. Η εστίαση στα θετικά μας σημεία και η πίστη στην αυτοαποτελεσματικότητα μας, την ικανότητά μας δηλαδή να διαχειριζόμαστε διάφορες καταστάσεις και να έχουμε εμείς οι ίδιοι τον έλεγχο της ζωής μας είναι βασικοί πυλώνες που μας βοηθούν να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες και να αναγεννηθούμε μέσα από αυτές.
Ας βλέπουμε, λοιπόν, τις δυσκολίες ως ένα χρήσιμο και αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής, ένα έναυσμα για μια ολική αναμόρφωση του εαυτού μας, μία αφορμή για να εξοβελίσουμε όσα μας κρατούν πίσω και να υποδεχτούμε νέους τρόπους ύπαρξης. Η ουσία κρύβεται στο να διαφυλάξουμε τις πρότερες εμπειρίες διαχείρισης αντιξοοτήτων ως οδηγό και συνοδοιπόρο, ώστε να κατορθώσουμε να αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις και να εξελιχθούμε. Ο στόχος είναι να υιοθετήσουμε την αισιοδοξία και να εστιάσουμε σε όσα μας γεμίζουν, σε δραστηριότητες που μας κρατούν υγιείς, πλήρεις, καλύπτουν τις ανάγκες μας και αγγίζουν τα συναισθήματά μας. Ας μην εστιάζουμε, επομένως, στα προβλήματα αλλά στις λύσεις και ας δούμε τα εμπόδια ως ευκαιρίες. Άλλωστε, το μυστικό της ανθεκτικότητας κρύβεται στο να απεμπολίσουμε την μεμψιμοιρία και την αγκύλωση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και να στρέψουμε την προσοχή μας στην πράξη, στο τι μπορούμε να κάνουμε για να τα αναχαιτίσουμε.
Φωτογραφία: Πωλίνα Βασιλικού
