Αυτό το κείμενο είναι για εσένα. Για εσένα που είσαι μητέρα, γιαγιά, κόρη, εγγονή, αδερφή, ξαδέρφη, θεία, ανιψιά. Για εσένα που είσαι σύζυγος, σύντροφος και φίλη. Για εσένα που γεννήθηκες ή νιώθεις γυναίκα. Για εσένα που είσαι γυναίκα. Ναι, για εσένα που είσαι γυναίκα και μαζί με αυτόν τον «τίτλο» κουβαλάς και κάτι ακόμη.
Γυναίκα. «Τίτλος» που στην αρχή δεν ήταν τίποτα παραπάνω από την εξατομίκευση του φύλου σου· «ο άνθρωπος θηλυκού γένους». Στην πορεία, τα πράγματα πήραν μια διαφορετική τροπή και γύρω από τη γυναίκα πλάστηκε μια νοοτροπία, μια κατάσταση, μια κοινή παραδοχή. Και η νοοτροπία αυτή δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα βάρος. Ένα σύνολο υποχρεώσεων που σου δόθηκε σιωπηρά και που επρόκειτο να κουβαλάς σε όλη σου την πορεία ως άτομο. Ένα βάρος που μοιράστηκαν γενιές γυναικών πριν από εσένα και που εξακολουθούν να μοιράζονται. Που δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι, αλλά συγκαλυμμένο σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς σου. Σε συμπεριφορές, συζητήσεις, σκέψεις, προσδοκίες. Για εσένα, με εσένα, προς εσένα.
Και αυτό το βάρος συνοψίζεται σε μία φράση: «φέρσου σαν κορίτσι». Ή σαν γυναίκα. Διατύπωσέ το όπως θες, ανάλογα με την ηλικία στην οποία αναφέρεσαι, όμως η ουσία της υποχρέωσης δεν αλλάζει. Μιας υποχρέωσης που δημιουργήθηκε σιωπηρά τη στιγμή που δημιουργήθηκες κι εσύ. Που σε ακολουθεί σε κάθε ηλικία. Ως κορίτσι ή ως γυναίκα. Πόσες φορές δεν άκουσες τους γύρω σου να χτίζουν τις προσδοκίες τους για εσένα στην ασταθή βάση του φύλου σου; Από τα πρώτα χρόνια της ζωής σου ακόμη, ατάκες όπως «αυτό το παιχνίδι είναι για αγόρια» ή «φόρα μια φούστα, κορίτσι είσαι» ήταν εκεί να στιγματίζουν την κάθε σου εμπειρία με το αδιάβροχο μελάνι ενός προτύπου γυναίκας. Μεγαλώνοντας, συνήθισες να ακούς τα «περιποιήσου λίγο, ολόκληρο κορίτσι » ή «πρόσεχε τι τρως, δεν είναι σώμα αυτό για μια κοπέλα», τόσο πολύ που πλέον δε σου έκαναν καμία απολύτως εντύπωση. Αργότερα, αρχίσαν τα «μάθε να μαγειρεύεις, θα κάνεις οικογένεια μια μέρα» και τα «πώς θα κρατήσεις το σπίτι σου αύριο-μεθαύριο;» κι εσύ είχες ταυτίσει πλέον την ύπαρξή σου με την υποχρέωση που η κοινωνία σου είχε επιβάλει χωρίς τη συγκατάθεσή σου.
Και η απαίτηση αυτή ήταν σαν ένα μόνιμο σύννεφο πάνω από το κεφάλι σου. Ή καλύτερα, ένας αόρατος φρουρός που παραφύλαγε και απειλούσε να αποκαλύψει στους γύρω σου την κάθε φορά που -άθελά σου- είχες λησμονήσει να ζήσεις με τον τρόπο που επιτάσσει το φύλο σου. Έσκυβες έτσι το κεφάλι και συμμορφωνόσουν σε όσα ανέμεναν οι άλλοι για εσένα. Να αγαπάς το ροζ κι όχι το μπλε. Να μην παίζεις με «αγορίστικα» παιχνίδια. Να περιποιείσαι. Να χαμογελάς ακόμη κι όταν δεν το ήθελες για να μη σε αποκαλέσουν «ξινή». Να προσπαθείς να αρέσεις, να βάφεσαι τόσο ώστε να τραβάει την προσοχή, αλλά όχι τόσο ώστε να σε χαρακτηρίσουν με διάφορα κοσμητικά -και καθόλου καλοπροαίρετα- επίθετα. Να ντύνεσαι θηλυκά, αλλά όχι προκλητικά, γιατί αν σου συνέβαινε κάτι όλοι θα κατηγορούσαν εσένα που είσαι το θύμα και όχι τον θύτη. Να μετράς τις θερμίδες από την τροφή σου για να αποκτήσεις την κατάλληλη σιλουέτα. Να μάθεις να συγυρίζεις και να μαγειρεύεις. Να αποκτήσεις οικογένεια και να την ισορροπήσεις με την καριέρα σου, γιατί σαφώς δε μπορούσες να επιλέξεις ανάμεσά τους. Κι αν επέλεγες την καριέρα, τότε θα ήσουν μια «γεροντοκόρη» που δεν κατάφερε στη ζωή της το μεγαλύτερο επίτευγμα του φύλου της. Αλήθεια, θυμάσαι άραγε πόσες φορές υπάκουσες σε όλα αυτά;
Έτσι μεγάλωσες. Βουτηγμένη από την κορφή ως τα νύχια μέσα σε άτυπες υποχρεώσεις, σύμφυτες με την ίδια σου την ύπαρξη. Μέσα σε ένα κουβάρι «θέλω» και «πρέπει». Μέσα σε στερεότυπα που δε σε άφησαν να καθορίσεις τη συμπεριφορά σου όπως εσύ ήθελες, που ακόμη και σήμερα που διαβάζεις αυτό το κείμενο δε σε αφήνουν να κάνεις εντελώς ελεύθερα τις δικές σου επιλογές. Δεμένη σε ένα βάρος που, παρόλο που το σηκώνεις κάθε μέρα όλη σου τη ζωή, σε κατατάσσει ακόμη στο «αδύναμο φύλο».
Δεν είσαι όμως το «αδύναμο φύλο». Αντίθετα, είσαι ό,τι πιο δυνατό θα αντικρίσεις ποτέ σου. Και όπως έχεις την ικανότητα να δημιουργείς ζωή και την ικανότητα να κάνεις πράξη ό,τι βάλει ο νους σου ενώ ταυτόχρονα αιμορραγείς από τον κόλπο σου, έτσι έχεις την ικανότητα να πατήσεις κάτω όλα τα στερεότυπα που σε κρατούν περιορισμένη. Να αγαπάς όποιο χρώμα θέλεις. Να φοράς ό,τι σε εκφράζει, να κυκλοφορείς όσο περιποιημένη ή απεριποίητη θέλεις. Να διασκεδάζεις, να πίνεις, να τρως χωρίς να σκέφτεσαι τι θα πει ο κόσμος. Να κάψεις το φαγητό ή να μην το μαγειρέψεις καθόλου. Να αφήσεις ακατάστατο το σπίτι σου ή να περιμένεις από τον σύντροφό σου να κάνει κι αυτός τα ίδια με εσένα. Να επιλέξεις την καριέρα σου και όχι τη δημιουργία οικογένειας. Να γελάς όταν θέλεις, να λες όχι όταν δε θέλεις. Να χτίσεις το μέλλον σου ανεξάρτητα από όσα άλλοι αποφάσισαν πριν από εσένα για εσένα.
Νιώθεις ότι τα παραπάνω θα έπρεπε να είναι δεδομένα, ωστόσο τα γεγονότα σε διαψεύδουν. Μένεις, λοιπόν, να αναρωτιέσαι μήπως δεν πρόκειται για ένα ακόμη ψεγάδι μιας ατελούς κοινωνίας και δεν μπορείς πράγματι να κάνεις όσα επιθυμείς επειδή είσαι γυναίκα.
Η αλήθεια όμως είναι ότι μπορείς να τα κάνεις ακριβώς γιατί είσαι γυναίκα. Γιατί είσαι μητέρα, γιαγιά, κόρη, εγγονή, αδερφή, ξαδέρφη, θεία, ανιψιά. Γιατί είσαι σύζυγος, σύντροφος και φίλη. Γιατί είσαι γυναίκα κι όσο αυτό σε περιγράφει -ή καλύτερα, είναι ένα μόνο από τα στοιχεία που σε περιγράφουν- άλλο τόσο δε σε καθορίζει. Είσαι γυναίκα και ξεχειλίζεις από όλα τα καλούπια που άλλοι προσπαθούν σε βάλουν.
