Εκπροσωπείτε μέσω του οργανισμού σας (Industry Disruptors Game Changers) ιδέες που άπτονται των τομέων της επιχειρηματικότητας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Αλήθεια, διαθέτει η Ελλάδα το απαραίτητο υπόβαθρο, ώστε να επενδύσει στην ανάπτυξη και στην καλλιέργεια αυτών των τομέων;
Μιχάλης Στάγκος: Η Ελλάδα καταρχήν έχει το βασικό συστατικό, που είναι το ταλέντο. Υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι άνθρωποι, πολύ καλά μυαλά και από εκεί είναι η αφετηρία. Αν έχει και το κατάλληλο φορολογικό και νομικό πλαίσιο; Δεν είναι το ιδανικό. Και εκεί χρειάζεται να γίνει πολύ δουλειά. Ταυτόχρονα όμως, αυτά τα τελευταία έξι χρόνια, έχει δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα. Υπάρχουν χρήματα και υπάρχουν επενδύσεις και όχι μόνο αυτό, υπάρχουν και επιτυχίες. Ομάδες μέσα σε πέντε – έξι χρόνια πουλήθηκαν με πολύ μεγάλες αξίες και όχι μόνο αυτό, δημιουργούν και δευτερογενείς υπεραξίες σε αυτούς που τις αγόρασαν. Όπως το TaxiBeat στην Daimler Benz, όπως το e-food στην Delivery Hero και ούτω καθ’ εξής.
Άρα πιστεύετε ότι παρά τις δυσμενείς καταστάσεις που επικρατούν τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα εξακολουθεί ναι αποτελεί ένα «χωνευτήρι» ιδεών και γνώσεων, γεγονός που επιτρέπει μια συνεχή ανανέωση, μια αδιάκοπη αλλαγή. Κατά τη δική σας άποψη, που οφείλεται αυτό;
Μ.Σ.: Νομίζω ότι το «δυσμενείς» αδικεί λίγο το τι συμβαίνει τα τελευταία έξι- επτά χρόνια. Δυσμενείς είναι σίγουρα οι συνθήκες κρίσεις που δημιούργησαν όλη αυτή τη ταλαιπωρία και για τη δική μας γενιά και για τους νέους ανθρώπους και πολλούς τους ανάγκασαν να φύγουν, δυσμενείς είναι, όπως σας είπα και το πλαίσιο πάνω στο οποίο επιχειρούν. Από την άλλη, όταν μέσα σε έξι χρόνια βλέπεις αποτελέσματα, τότε μόνο ελπίδα μπορείς να έχεις και καλό θα ήταν αυτή την ελπίδα να την αγκαλιάσουν όλοι, και πολιτικοί και οι άνθρωποι που έχουν ταλέντο, να την πιστέψουν και να γίνουν αυτοί οχήματα για να γίνει πολύ πιο γρήγορα ο μετασχηματισμός της χώρας σε κάτι πολύ δυναμικό.
Όσον αφορά το Brain drain, ποια είναι η άποψη σας, θεωρείτε σωστή την τάση των τελευταίων χρόνων να φεύγουν οι νέοι Έλληνες στο εξωτερικό ή θα ήταν καλύτερο να έμεναν στην Ελλάδα;
Μ.Σ.: Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Προφανώς, οι άνθρωποι που ήταν στα 30 κάτι τους και ήθελαν να ακολουθήσουν μια δυνατή καριέρα, ήταν στελέχη πάνω στην καλύτερη τους φάση, αναζήτησαν, δικαίως, την τύχη τους αλλού, εκεί που θα είχαν έναν οδηγό. Αντίστοιχα, οι νέοι άνθρωποι, όταν η ανεργία ήταν 50% προφανώς θα ψάχνουν πως θα φύγουν έξω, για να μπορέσουν να ζήσουν. Εγώ δεν πιστεύω στην λογική του Brain drain, ότι ντε και καλά είναι κάτι κακό. Η κυκλικότητα, το να βγει κάποιος έξω, να πάρει εικόνες, να γεμίσει τη φαρέτρα του με εφόδια και να γυρίσει μετά να επιχειρήσει εδώ, θεωρώ ότι είναι κάτι δημιουργικό και δυναμικό. Βεβαίως, από την άλλη, το ότι εγώ, που είμαι μια μικρομεσαία επιχείρηση, στο κομμάτι που επιχειρώ και δεν μπορώ να βρω ανθρώπους, στελέχη, με επαρκή εμπειρία, για να μπορέσω να πετύχω και εγώ τους στόχους μου, να μεγαλώσω ανταγωνιστικά σε ένα διεθνές περιβάλλον, δημιουργεί πρόβλημα. Πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να γυρίσουν άνθρωποι πίσω.
Μέσα από την εμπειρία σας, μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας ένα παράδειγμα εγχειρήματος που κατάφερε να υλοποιηθεί και να αποτελέσει ένα επιτυχημένο και λειτουργικό επιχειρηματικό μοντέλο, είτε στην ελληνική αγορά, είτε στο εξωτερικό;
Μ.Σ.: Δεν βλέπω τίποτα αρνητικό και βλέπω πάντα το ποτήρι μισογεμάτο. Γιατί έτσι, μπορείς να πετύχεις αποτελέσματα. Τα παραδείγματα στην Ελλάδα είναι πάρα πολλά. Σας είπα το TaxiBeat. Το σημαντικό με το TaxiBeat είναι όχι ότι εξαγοράστηκε, αλλά ότι ένας κολοσσός όπως είναι η Daimler Benz, υιοθέτησε την ελληνική τεχνολογία. Να σας πω το παράδειγμα της Innoetics, ένα ερευνητικό έργο από το Αθηνά, εξαγοράστηκε από τη Samsung και αυτή τη στιγμή η παγκόσμια φωνή της Samsung, η Siri δηλαδή της Samsung μιλάει ελληνικά. Και όχι μόνο μιλάει ελληνικά, στήνεται ένα κέντρο RND, έρευνας και τεχνολογίας στην Ελλάδα, το οποίο θα προσλάβει 200 μηχανικούς. 200 μηχανικούς με μισθούς Νότιας Κορέας. Μπορώ να σας πω και ακόμα πολλά παραδείγματα ομάδων, οι οποίες πάνε δυνατά σηκώνουν χρήματα από την ελληνική και διεθνή αγορά, μεγαλώνουν και ουσιαστικά δημιουργούν μια νέα γενιά επιχειρηματιών.
Σχετικά με το TEDxAUTH, όταν σας έγινε η πρόταση μα μιλήσετε, τι ήταν αυτό που σας έκανε να πείτε το ναι;
Μ.Σ.: Εάν φανταστείτε ότι έξι χρόνια πριν άφησα εν μέρει το κομμάτι του πραγματικού επιχειρείν από το οποίο ζω και μεγαλώνω και βούτηξα για να δημιουργήσω ένα κανάλι, νέοι άνθρωποι να μπορέσουν να κάνουν τις ιδέες τους πράξη, θα ήταν ανακόλουθο να μην δεχτώ μια πρόσκληση από ένα πανεπιστήμιο που προσπαθεί να δημιουργήσει ιδέες που πάνε τον κόσμο παρακάτω και να τις αναδείξει.
Μετάφραση: Μίλτος Μπίζιος