«Πολλοί μικροί άνθρωποι, που σε πολλούς μικρούς τόπους, πολλά μικρά πράγματα κάνουν, μπορούν να αλλάξουν την ιστορία του κόσμου»
Το παραπάνω αφρικάνικο γνωμικό κοσμεί εδώ και τρεις ολόκληρες δεκαετίες μέρος του εναπομείναντος τμήματος του τείχος του Βερολίνου στο East Side Gallery, όμως σήμερα εν έτει 2020, φαίνεται να είναι πιο επίκαιρο και αναγκαίο από ποτέ. Παρακολουθώντας τον καταιγισμό των εξελίξεων, που έχουν ήδη στιγματίσει ανεξίτηλα την αυγή της νέας δεκαετίας, αναρωτήθηκα ποιός είναι ο ρόλος των αρμόδιων φορέων. Με συνοπτικές διαδικασίες θα μπορούσαμε σχεδόν όλοι μας να ισχυριστούμε ότι δεν σημειώνουν και αξιέπαινη επιτυχία στη διαχείρηση των αναδυόμενων κρίσεων, όποιες κι αν είναι αυτές. Έτσι λοιπόν, αναρωτήθηκα ποιός είναι ο ρόλος μου σε όλα αυτά. Ποιός είναι ο ρόλος μας;
Τότε είναι που αναδύθηκε από τη μνήμη μου αυτό το γνωμικό, που με τόσο απλό μα συνάμα τόσο σθεναρό τρόπο, υποδεικνύει ταυτόχρονα τις αξίες της αυτοπραξίας και της συλλογικότητας, εγείρει την ενυπάρχουσα στο κοινωνικό σύνολο αυθυπαρξία του καθενός, ενώ παράλληλα εξυψώνει τη δύναμη του συνόλου.
«Πολλοί μικροί άνθρωποι…», οι αποκαλούμενοι αφανείς ήρωες, αυτοί που ποτέ κανείς δε θα μάθει το όνομα τους, αυτοί που πιθανόν ποτέ τους να μη δεχτούν συγχαρητήρια ή θα ακούσουν τη λέξη ευχαριστώ. Εσύ, αυτός, εμείς, που παρ΄’οτι η σκιά του ακατόρθωτου μπορεί να κλίνει άνωθεν μας, λαμβάνουμε αποφάσεις και τις τολμούμε, ατενίζοντας την αλλαγή. Το επίθετο «μικροί» σε ουδεμία περίπτωση δεν επιχειρεί να μειώσει την αξία του κάθε ατόμου, αλλά αντιθέτως καταδεικνύει την ταπεινότητα και τη μετριοφροσύνη που θα πρέπει να το διακατέχουν, όταν αδιακρίτως εμπλέκεται στην υλοποιίηση ενός απώτερου, πανανθρώπινου σκοπού. Στη δύσβατη πορεία προς την αλλαγή αυτού του κόσμου, κάθε «μικρό» άτομο, με τις ανασφάλειες και τις ατέλειες του, συνυπάρχει με «πολλούς μικρούς» ανθρώπους, που και αυτοί έχουν τις δικιές τους ανασφάλειες και ατέλειες. Κανείς τους δεν είναι «μεγάλος». Κανείς τους δεν είναι τέλειος. Αλλά από κοινού φλερτάρουν με την τελειότητα αυτού του κόσμου.
«…, που σε πολλούς μικρούς τόπους…». Λένε πως αν ένα δέντρο πέσει, αλλά κανείς δεν το έχει δει, τότε θα είναι σαν μην έχει πέσει ποτέ. Όμως, στην πραγματικότητα, το δέντρο δεν είναι πια εκει. Θα ήταν άτοπο να αποκλειστεί δια παντός το ενδεχόμενο να συμβεί το όποιο γεγονός στο εγγύς μας περιβάλλον επειδή και μόνο δε συμβαίνει εδώ και τώρα. Πόσες φορές οι εικόνες πολέμου από τη Συρία, οι φήμες ενός πολέμου μεταξύ Αμερικής και Ιράν αλλά και οι πιο πρόσφατες φωτογραφίες των πυρκαγιών στην Αυστραλίας φάνταξαν στα μάτια μας σαν ουτοπικά σενάρια; Όμως τα σενάρια αυτά είναι το τώρα, είναι η πραγματικότητα και ανεξαρτήτως του κάθε «μικρού τόπου» στον οποίον λαμβάνουν χώρα, μας αφορούν όλους. Μας αφορούν όλους, γιατί σε όποιον μικρό τόπο και να βρισκόμαστε, ακόμα και στον πιο μικροσκοπικό, ανήκουμε σε έναν μεγαλύτερο. Είμαστε μόνο ένα μικρό μέρος αλυσιδωτών αντιδράσεων, που άλλοτε γρήγορα άλλοτε πιο αργά, άλλοτε άμεσα άλλοτε έμμεσα, αναπόφευκτα θα μας επηρεάσουν.
«…, πολλά μικρά πράγματα κάνουν…» Καμία κορυφή δεν κατακτήθηκε μονομιάς. Χρειάστηκε να γίνει ένα βήμα τη φορά. Ένα μικρό βήμα, η επίτευξη του οποίου όμως έκανε την κορυφή να φαίνεται ολοένα και πιο προσιτή. Όσο πιο υψηλή είναι η κορυφή τόσο πιο πολλά βήματα πρέπει να γίνουν. Με υπομονή και στωϊκότητα. Όταν δε, στην κορυφή αυτή δεσπόζει η αλλαγή της ανθρώπινης ιστορίας, από την κατάρριψη του τείχους έως την οικολογική διάσωση του πλανήτη, πολλά μικρά πράγματα πρέπει να συνυπολογιστούν και να γίνουν πράξη. Πράξη αέναη, συνειδητή και οικουμενική!
«…, μπορούν να αλλάξουν την ιστορία του κόσμου.» Η ιστορία αυτού του κόσμου έχει αλλάξει αναρίθμητες φορές και πρόκειται να αλλάξει άλλες τόσες. Αν θα αλλάξει όμως προς το καλύτερο, έγκειται σε όλους εμάς, που καθημερινά μέσω συνεχούς προβληματισμού, σκεπτόμαστε και αναζητούμε λύσεις. Αυτό όμως μοναχό δεν φτάνει. Στο αφρικάνικο απόφθεγμα κρύβεται σιωπηλά μια ηχηρή λέξη. Η λέξη «κάνουν». Την επόμενη φορά λοιπόν που ένα δέντρο θα πέσει, ας μην εθελοτυφλήσουμε. Δεν έχουμε πια καιρούς για βαυκαλισμούς. Ας ανοίξουμε τα μάτια μας και ας πράξουμε, ο καθένας χωριστά αλλά και όλοι μαζί από όποια γωνία του πλανήτη και αν βρισκόμαστε. Και ας ελπίσουμε πως μια ακόμη αλλαγή της ιστορίας, αυτή τη φορά προς το καλύτερο, δεν απέχει και πολύ.
