Φαντάσου την εξής εικόνα: εσύ σε ένα παγκάκι σε κάποιο πάρκο, δίπλα στη θάλασσα ή σε μία πλατεία. Γύρω σου ζωή. Άνθρωποι μιλούν, παίζουν, τρέχουν, απολαμβάνουν τον ήλιο, κινούνται γρήγορα για να πάνε στις δουλειές τους. Τώρα, πάτα ένα pause στην εικόνα και επεξεργάσου τι βλέπεις. Ένα αγόρι του οποίου το μπαλόνι έφυγε από το χέρι. Η συνομιλία μιας κοπέλας με τον διπλανό της. Ένα ζευγάρι δίνει το πρώτο του φιλί. Ένα παιδί χορεύει στη σχολική εκδήλωση.
Υπάρχει τουλάχιστον μία στιγμή που ο καθένας μας έχει ευχηθεί να μπορούσε να προβλέψει το μέλλον. Να γνώριζε τι έκβαση θα έχει η κάθε του κίνηση, ώστε να διαμορφώσει τη συμπεριφορά του αναλόγως ή να πάρει τα κατάλληλα μέτρα για να αντιμετωπίσει το αποτέλεσμα. Να υπήρχαν στα πάντα μικρά κουτάκια, τα οποία θα μπορούσε να τσεκάρει για να τα έχει όλα ελεγμένα, για να φέρει τη ζωή και τις εξελίξεις της στα επιτρεπτά για αυτόν πλαίσια.
Τι συμβαίνει όμως με όλα αυτά που συνέβησαν και δε μπορέσαμε να ελέγξουμε; Ή -μάλλον καλύτερα- με όσα δε συνέβησαν; Υπάρχει έστω και μία στιγμή που να μην έχουμε ευχηθεί να μπορούσαμε να τα αλλάξουμε;
Τι θα έκανες, λοιπόν, αν συνειδητοποιούσες ότι για αρκετά από αυτά που δεν έζησες ευθύνεται το γεγονός ότι δεν έδωσες σημασία στην αφορμή τους; Σε εκείνη τη στιγμή που, αν και δεν το ήξερες, επρόκειτο να καθορίσει ποια κουτάκια θα τσεκαριστούν για να είναι όλα ελεγμένα;
Όταν ακούς τη λέξη αφορμή, είναι πιθανό να σκέφτεσαι κάτι τεράστιο, κάτι συγκλονιστικό, κάτι που θα ταράξει το status quo της ζωής όπως την ξέρεις μέχρι τώρα. Ένας μουσικός παραγωγός να σε προσεγγίσει και να σου προσφέρει μια επιτυχημένη καριέρα στη μουσική βιομηχανία. Ο άνθρωπος ο οποίος είναι αυτό που πολλοί αποκαλούν -αδίκως αν με ρωτάτε καθώς δεν ήμαστε, είμαστε, ούτε θα είμαστε ποτέ μισοί- το άλλο σου μισό σε συναντά τυχαία και ερωτεύεστε κεραυνοβόλα. «Σκίζεις» στις πανελλήνιες εξετάσεις και περνάς στη σχολή των ονείρων σου. Ακούγοντας τη λέξη αφορμή, μάλλον κάτι τέτοιο θα έχει περάσει από το μυαλό σου. Μη με παρεξηγήσεις, προφανώς όλα αυτά είναι υπέροχο -ίσως, μεταξύ άλλων, φαινομενικά απίστευτο- να σου συμβούν. Όμως, οι μεγάλες αφορμές δεν είναι και οι μόνες.
Αν ρωτήσεις, θα ακούσεις εκατοντάδες ιστορίες να έχουν ξεκινήσει από κάτι μικρότερο. Αυτό που σου συμβαίνει και μετά από λίγο το έχεις προσπεράσει, ίσως είναι η αφορμή για κάτι παραπάνω. Αν ρωτήσεις, μεταξύ πανέμορφων και ιδανικά πλασμένων ιστοριών, θα ακούσεις και αυτά τα μικρά. Αυτά τα μικρά που μπορεί να σου έχουν συμβεί, μπορεί και όχι· αυτά τα μικρά, στα οποία δεν υπολόγιζες ποτέ. Εγώ, πάντως, ρώτησα.
Η Ρ. μας είπε «σε φιλικό επίπεδο, θεωρώ πως στάθηκα πολύ τυχερή σε μια στιγμή που ακόμη θυμάμαι από το δημοτικό. Ένα σημάδι μαρκαδόρου πίνακα στην αγαπημένη μου μπλούζα ήταν η αφορμή να μιλήσω στην τώρα κολλητή μου, να μου δώσει συμβουλές για να το καθαρίσω και από τότε να είμαστε αχώριστες. Η συζήτηση για τον μαρκαδόρο οδήγησε σε άπειρες καινούριες, σε χαρές, έρωτες, όνειρα, μυστικά. The rest is history.»
Η Π. μας ανέφερε «ήμουν 24 ετών όταν έκανα τα χαρτιά μου για εισαγωγή σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα και, ενώ με είχαν δεχθεί στην πόλη μου, εγώ επέλεξα να μετακινηθώ σε άλλη, καθώς εκεί μπορούσα να ασχοληθώ με το αντικείμενο που ήθελα. Πέμπτη βγήκαν τα αποτελέσματα, Παρασκευή βοήθησε στη σκέψη ένας «άγνωστος», Σάββατο ετοίμαζα βαλίτσες, Κυριακή πρωί ταξίδεψα! Ο «άγνωστος» -αλλά, τελικά, σημαδιακός φίλος- με βοήθησε να επιταχύνω, να μη χάσω χρόνο και να μπω στη δράση.»
Η Τ. μας είπε «το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι στάθηκε η αφορμή των πιο όμορφων παθών μου. Στην προγραμματισμένη βόλτα ως το λιμάνι, εκείνος κάθεται σε ένα παγκάκι με το βιβλίο αυτό στα χέρια και τα ακουστικά του στα αυτιά. Μοιάζει μαγικός και οικείος. Και, αφήνοντας πίσω κάθε ντροπή, με πίστη στην βιβλιοφιλία, τον προσεγγίζεις. Και μιλάτε για ώρες, για βιβλία, για ήρωες, για την ζωή, την μέση και το τέλος της. Και έρχεται η ώρα του αποχωρισμού, αλλά κάτι σας κρατάει ακόμα εκεί, στυλωμένους, σε ένα σχεδόν άδειο λιμάνι, μεσάνυχτα, στην πόλη που ο έρωτας είναι κρυμμένος παντού. Και αποφασίζετε πως αυτός ο χωρισμός δεν είναι αντίο. Και κάπως έτσι αρχίζει μια ιστορία αγάπης ή μια ταινία -εσείς θα το επιλέξετε. Ωδή, λοιπόν, στην δύναμη που έχουν τα βιβλία και ενώνουν τους ανθρώπους.»
Ένα σημάδι μαρκαδόρου, ένας «άγνωστος», ένα αγαπημένο βιβλίο. Μικρές αφορμές που οδήγησαν σε κάτι μεγαλύτερο. Τώρα, πήγαινε ξανά πίσω στην εικόνα. Ένα μπαλόνι μαθαίνει στο αγόρι πως μερικές φορές, ακόμα κι αν αγαπάς κάτι πολύ, μπορεί να το χάσεις. Μια τυχαία συζήτηση με τον διπλανό της κάνει την κοπέλα να αποκτήσει την αυτοπεποίθηση να ανοίγει συζητήσεις χωρίς άγχος. Ένα φιλί εκκινεί την κοινή πορεία δύο ανθρώπων. Μια σχολική παράσταση κάνει ένα παιδί να αντιληφθεί την κλίση του στο χορό.
Μικρά ή μεγάλα, τα πάντα ξεκινούν από κάπου και όλες οι ιστορίες έχουν μία αρχή. Και αυτή η αρχή δεν είναι ανάγκη να είναι ούτε τέλεια πλασμένη, ούτε «φανταχτερή», ούτε τεράστια. Μερικές φορές, αυτό που πραγματικά μετράει για αυτή την αρχή είναι οι λεπτομέρειες. Η αφορμή -για τα περισσότερα ίσως από όσα ζούμε- βρίσκεται σε αυτές τις λεπτομέρειες. Σε αυτά που δεν παρατηρείς με την πρώτη ματιά. Σε αυτά που δε φανταζόσουν ότι θα σε οδηγούσαν κάπου.
Κάνε, λοιπόν, ένα pause και ξεζούμαρε λίγο την εικόνα. Και έτσι όπως θα κοιτάς το γενικότερο πλαίσιο, παρατήρησε αυτά τα χίλια δυο άλλα μικρά πράγματα που δεν είχες παρατηρήσει πριν, γιατί ήσουν προσηλωμένος να κυνηγάς τα μεγάλα, αυτά που θεωρούσες ότι έπρεπε να αρπάξεις, τις αφορμές που νόμιζες ότι ήταν οι μόνες που έπρεπε να εκμεταλλευτείς. Αυτά τα χίλια δυο άλλα μικρά πράγματα που κρύβονται κάτω από το πέπλο του ασήμαντου, σαν να σε δοκιμάζουν για να δουν αν θα τους δώσεις εν τέλει σημασία. Που κρύβονται σαν να επιθυμούν να κατανοηθούν μονάχα από τους πιο τολμηρούς.
Γίνε, λοιπόν, τολμηρός και δώσε σημασία στις λεπτομέρειες· κυνήγα αυτά τα μικρά που οι άλλοι δε θα κοιτάξουν. Και φρόντισε ο μελλοντικός σου εαυτός να μην αναρωτηθεί ούτε για μια στιγμή πόσες αφορμές άφησε να πάνε χαμένες.
Τα αρχικά των ονομάτων χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες του άρθρου και είναι φανταστικά. Δεν υπάρχει καμία συσχέτιση με την πραγματικότητα. Οι φόρμες, στις οποίες το κοινό δίνει τις απαντήσεις του, είναι και θα παραμείνουν ανώνυμες.
