Αγαπητέ αναγνώστη, γνωρίζω πόσο αμφιλεγόμενο είναι το συγκεκριμένο θέμα. Είμαι σίγουρη ότι έχεις ακούσει για τον φεμινισμό, και αν όχι σίγουρα έχεις φανταστεί τι μπορεί να πρεσβεύει. Και γιατί λοιπόν να θες να μάθεις περισσότερα; Σε τι θα σε εξυπηρετήσει αυτό; Τα ίδια ερωτήματα είχα και εγώ, μέχρι που αποφάσισα να ψάξω λίγο βαθύτερα και να ανακαλύψω την πραγματική του φύση. Τα ευρήματα είναι αλήθεια ότι με εξέπληξαν. Όχι γιατί είναι καθολικά, αλλά γιατί παρουσιάζουν μια αξιοθαύμαστη ποικιλομορφία.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τι είναι ο φεμινισμός; Μεγάλη ερώτηση. Κι όμως ο φεμινισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα κίνημα, ένας αγώνας, ένα μανιφέστο. Για να κατανοήσουμε όμως πλήρως την ύπαρξη του χρειάζεται να ρίξουμε μία ματιά στο παρελθόν.
Το πρώτο φεμινιστικό κίνημα ξεκίνησε επίσημα τον 19ο αιώνα, ενώ προσπάθειες για τη διακήρυξη των δικαιωμάτων των γυναικών ξεκίνησαν ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα. Το κίνημα ενεργοποιήθηκε από τις προσπάθειες των γυναικών να αποκτήσουν το δικαίωμα της ψήφου, το οποίο τελικά κατάφεραν να εξασφαλίσουν στις αρχές και τα μέσα του 20ου αιώνα. Το 1960 δημιουργήθηκε ένα νέο κύμα φεμινισμού το οποίο στόχευε την κοινωνική, πολιτική, οικονομική και σεξουαλική ανεξαρτησία των γυναικών. Η εποχή αυτή ήταν μια έκρηξη ιδεών την οποία διακατείχε ένα ρεύμα πνευματικής και σωματικής απελευθέρωσης. Μέσα σε αυτό το κλίμα έγιναν προσπάθειες για την ριζική αλλαγή των νόμων που είχαν ως βάση την διάκριση των φύλων, οι οποίες στέφθηκαν με επιτυχία. Ωστόσο ο αγώνας για την εξίσωση των δικαιωμάτων των δύο φύλων συνεχίζει μέχρι και σήμερα.
Στον πολυετή αγώνα για την ισότητα δεν συμμετέχουν όμως μόνο γυναίκες, αλλά και άνδρες. Όχι γιατί απλά υποστηρίζουν τις γυναίκες, αλλά γιατί καταλαβαίνουν ότι αυτός είναι και δικός τους αγώνας. Μα θα μου πείτε, τι σχέση έχει ο φεμινισμός με την υποστήριξη των δικαιωμάτων των ανδρών; Ο φεμινισμός δεν ασχολείται με τη ενδυνάμωση των γυναικών και την κατάρριψη των πατριαρχικών μοντέλων της κοινωνίας; Η απάντηση είναι ναι. Επιδιώκει την αποδόμηση των κοινωνικών στερεοτύπων και την δημιουργία ίσων ευκαιριών για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως φύλου.
Η διατήρηση της εξουσίας των κατά παράδοση «ισχυρών» πολλές φορές μπορεί να σταθεί τροχοπέδη σε αυτή την προσπάθεια. Η εξουσία είναι δύσκολο πράγμα για να την αποχωριστεί κανείς. Οι πραγματικοί ηγέτες κρίνονται από την ευφυία τους, την εφευρετικότητα τους και την ικανότητα να εμπνέουν τους άλλους, χαρακτηριστικά τα οποία δεν ανήκουν αποκλειστικά στο ένα από τα δύο φύλα. Αυτό ακριβώς έρχεται να αποδείξει και το κίνημα του φεμινισμού.
Αφού όμως το νόημα του φεμινισμού είναι τόσο ιδεαλιστικό, γιατί το κίνημα αυτό βρέθηκε αρκετές φορές στη λάθος πλευρά της ιστορίας; Ένα κίνημα μπορεί να ξεκινάει από μία ιδέα αλλά οι υποστηρικτές του είναι αυτοί που του δίνουν την τελική του μορφή. Έτσι λοιπόν και μία μορφή του φεμινισμού ασπάστηκε και επιχείρησε την επιβολή ακραίων και ριζοσπαστικών ιδεών περί υπερίσχυσης του γυναικείου φύλου επί το ανδρικό, πράγμα που απείχε πολύ από την ισότητα . Αυτές οι ιδέες οδήγησαν κάποιες γυναίκες να αποστασιοποιηθούν, ενώ πολλοί άνδρες ένιωσαν να απειλούνται. Θα έλεγε κανείς ότι αυτή η συμπεριφορά οδήγησε στην οπισθοδρόμηση του φεμινισμού.
Κοιτώντας πλέον το παρόν θα πρέπει να παραδεχτούμε πως έχουν γίνει αξιοσημείωτες αλλαγές. Οι νόμοι έχουν μετασχηματιστεί, οι θέσεις εργασίας σε μία δυτική κοινωνία είναι τυπικά ανοιχτές προς όλους και οι προσπάθειες για παγκόσμια εκπαίδευση αυξάνονται συνεχώς. Τι είναι όμως αυτό που λείπει ακόμα; Τι είναι αυτό που θα αποφέρει την πραγματική εξέλιξη που προβλέπει η φεμινιστική θεωρία;
Το κλειδί βρίσκεται στην αλλαγή της νοοτροπίας και των προτύπων που υιοθετούμε. Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να καταρρίψουμε τα στερεότυπα με τα οποία έχει γαλουχηθεί η κοινωνία μας. Μία καλή αρχή θα ήταν η σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών ήδη από μικρή ηλικία. Μα τα μικρά παιδιά είναι αθώα, δεν κάνουν διακρίσεις. Δυστυχώς όλοι οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι, κάνουν διακρίσεις γιατί η συμπεριφορά τους διαμορφώνεται ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο ζούνε.
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα προσωπικό παράδειγμα που θεωρώ πως ταιριάζει απόλυτα σε αυτό το επιχείρημα. Όταν ήμουν στο δημοτικό όλα τα παιδιά συνηθίζαμε μία φορά το χρόνο να ντυνόμαστε καρναβάλια και να πηγαίνουμε στο σχολείο. Στην πρώτη δημοτικού οι γονείς μου μού αγόρασαν μία λίγο πιο διαφορετική και ξεχωριστή στολή, τη λεγόμενη «Παριζιάνα». Αποτελούνταν από ένα μαύρο βελούδο παντελόνι, ένα έντονα ροζ σακάκι, και ένα χρυσό καπέλο με πούλιες. Ομολογώ πως είχα ενθουσιαστεί. Όταν έφτασα στο σχολείο η αντίδραση των συμμαθητριών μου ήταν πολύ διαφορετική, με κορόιδεψαν και με αποκάλεσαν «αγόρι». Θυμούμενη αυτή τη στιγμή σκέφτομαι τα παιδιά αυτού του κόσμου και τις αξίες με τις οποίες μεγαλώνουν, και μεγαλώνουμε και εμείς.
Ελπίζω να σας προσέφερα μία πιο ξεκάθαρη εικόνα για το τι είναι ο φεμινισμός. Αν πάλι όχι, υπάρχουν άπειρες πηγές που μπορείτε να ψάξετε για να λύσετε όλες τις απορίες σας, αρκεί να έχετε την όρεξη για αναζήτηση. Μία λέξη όμως είναι αυτή που αξίζει να θυμάστε, την ισότητα. Ο Ο.Η.Ε. θέσπισε ανάμεσα στους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, της παγκόσμιας ατζέντας για το 2030, τον στόχο για την ισότητα των δύο φύλων. Η επίτευξή του βρίσκεται τώρα στη δική μας δύναμη.
